.

120S วิธีการตั้งค่าพิกัดน้ำหนักและการสอบเทียบน้ำหนัก (Calibration)

---

120S | วิธีการตั้งค่าพิกัดน้ำหนักและการสอบเทียบน้ำหนัก (Calibration)

เครื่องชั่งน้ำหนักรุ่น 120S ของ Excell Precision ถูกออกแบบมาเพื่อใช้งานทั้งในระบบการชั่งทั่วไปและงานควบคุมอัตโนมัติ เช่น batching, dosing และ check weighing จุดสำคัญที่สุดในการใช้งานให้ได้ค่าที่ถูกต้อง คือ การตั้งค่าพิกัดน้ำหนัก (Capacity Setting) และ การสอบเทียบน้ำหนัก (Calibration) ซึ่งทำให้เครื่องชั่งสามารถรับรู้ค่าแรงดันไฟฟ้าที่ได้จากโหลดเซลล์และแปลงออกมาเป็นค่าน้ำหนักที่ถูกต้อง หากไม่มีขั้นตอนนี้ ค่าที่ได้จากเครื่องจะมีความคลาดเคลื่อน ส่งผลโดยตรงต่อการผลิตและการควบคุมคุณภาพ

บทความนี้จะแนะนำวิธีการตั้งค่าพิกัดน้ำหนัก (Capacity) และวิธีการสอบเทียบน้ำหนัก (Calibration) แบบทีละขั้นตอน ตั้งแต่การตั้งค่า Zero, Span ไปจนถึง Linearity Calibration เพื่อช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถปรับเครื่องได้ตรงตามมาตรฐานการวัด

---

ขั้นตอนที่ 1 : ทำความเข้าใจพารามิเตอร์ “พิกัดน้ำหนัก” (Specification Calibration: CSP)

เวลาจะกำหนดพิกัดเครื่องชั่ง ให้ตั้งในกลุ่ม CSP ดังนี้

• CSP-01 Unit: เลือกหน่วยชั่ง kg/g/t/lb ตามงาน (ค่าเริ่มต้นรองรับทั้งสี่หน่วย) 

• CSP-02 Decimal Point: จำนวนตำแหน่งทศนิยม 0–3 ตำแหน่ง 

• CSP-03 Division: ขนาด “สเต็ป” ต่อครั้งของการแสดงผล (เลือกได้ 1/2/5/10/20/50) — ใช้ร่วมกับ Decimal Point เพื่อให้ได้ความละเอียดที่ต้องการ (เช่น Decimal=3 + Division=1 → แสดงผลทีละ 0.001) 

• CSP-04 Max Capacity: ตั้ง “พิกัดสูงสุด” ของเครื่องชั่งได้สูงสุด 999999 (ตามหน่วย/ทศนิยมที่ตั้งไว้) 

• CSP-05 Zero Range: ช่วงรับศูนย์อัตโนมัติรอบจุดศูนย์ = จุดศูนย์ที่คาลิเบรต ± (Max Capacity × %) กำหนดได้ ±1–30% (ตั้ง 0 = Full range) 

• CSP-06/07 Zero Tracking: ต้องตั้ง “เวลา” และ “ช่วง” ร่วมกัน (ตั้งเวลา=0.0 หรือช่วง=0 คือปิดฟังก์ชัน) เพื่อให้เครื่องติดตามกลับศูนย์อย่างเหมาะสมในงานจริง

• CSP-08/09 Stable Investigate: เกณฑ์ “เวลาคงที่” และ “ช่วงคงที่” สำหรับตัดสินว่าน้ำหนักนิ่ง (ตั้ง 0 เพื่อปิด)

เคล็ดลับ: ถ้างานต้อง “กลับศูนย์” ง่าย ให้พิจารณา FNC-10 Return-to-zero band (เช่น 5d, 10d … 250d) เพื่อกำหนดความกว้างย่านที่กด ZERO แล้วกลับศูนย์ได้สะดวกขึ้น

---

ขั้นตอนที่ 2 : เตรียมก่อนคาลิเบรต

• ตรวจแหล่งจ่ายและสิ่งแวดล้อมตามสเปกความปลอดภัย (AC100–240 V, อุณหภูมิใช้งาน 0–40 °C ฯลฯ) 

• ตรวจข้อมูลโหลดเซลล์: ช่วงสัญญาณรองรับ −0.1 ถึง 4.0 mV/V และจ่ายไฟกระตุ้น 5 VDC (สูงสุดต่อขนานได้ถึงโหลดเซลล์ 350 Ω จำนวน 8 ตัว) 

• เตรียมตุ้มน้ำหนักมาตรฐาน (ถ้าจะคาลิเบรตแบบ General/Linearity) หรือเตรียมค่า Zero/Span mV/V จากสเปกโหลดเซลล์ (ถ้าจะคาลิเบรตแบบ Digital)

---

ขั้นตอนที่ 3 : เข้าโหมดตั้งค่า/คาลิเบรต

• เข้าเมนูฟังก์ชัน: ขณะเปิดเครื่อง กดคีย์ตามที่คู่มือกำหนด (ชุดปุ่มเข้าหน้า Function Setting) เพื่อไปตั้งค่ากลุ่ม CSP/FNC ได้ 

• เข้าโหมดคาลิเบรต: ต้องเลื่อน สวิตช์ Calibration บนเครื่องเป็นตำแหน่ง ON ก่อน (ใช้เป็นเงื่อนไขทุกโหมดคาลิเบรต) 

• หากล็อกด้วยรหัสภายใน ให้ตรวจที่ FNC-16 (ค่าเริ่มต้น 0000 = ไม่มีรหัส; ถ้าตั้งผิดจะขึ้น “PW ERR/UN.VALI”)

---

ขั้นตอนที่ 4 : ตั้งค่าพิกัดน้ำหนัก (Specification Calibration: CSP) – ขั้นตอนย่อ

• เข้า Function Setting → กรอกโค้ดไปยังกลุ่ม CSP-01..CSP-04/05/06/07/08/09 ตามต้องการ

• ตั้ง Unit/Decimal/Division/Max Capacity ให้ตรงสเปกงาน (ดูข้อ 1)

• ตั้ง Zero range/Zero tracking/Stable investigate ให้เหมาะกับการทำงานหน้างาน

• กด ยืนยัน เพื่อบันทึก แล้วกด ออก เพื่อจบการตั้งค่า (ตามรูปแบบปุ่มในตารางขั้นตอน)

---

ขั้นตอนที่ 5 : คาลิเบรตแบบชั่งจริง (General Calibration) – แนะนำสำหรับเริ่มต้น

1. เปิด CAL Switch = ON → เลือก General Calibration แล้วกดยืนยัน 

2. Zero Calibration: เอาของออกจากแท่นชั่ง/ฮอปเปอร์ให้หมด → กด ยืนยัน รอ 5 วินาที จอจะแสดงผ่านขั้นตอนศูนย์ 

3. Span/Weight Calibration:

   • ใส่ “ค่าน้ำหนักอ้างอิง” ผ่านหน้าปัด

   • วางตุ้มน้ำหนักตามค่านั้น

   • รอค่านิ่ง แล้วกด ยืนยัน รอ 5 วินาที จบคาลิเบรต → ปิด CAL Switch เป็น OFF 

หมายเหตุ: จะทำเฉพาะ Zero หรือเฉพาะ Span ก็ได้ตามคู่มือ (มีทางลัดเข้าช่วงนั้นโดยตรง) และหากขึ้นสัญลักษณ์ผิดพลาด ให้ดู “รายการ Error” ด้านล่างนี้

Err.0 ⇒ แรงดันสัญญาณจากโหลดเซลล์ออกนอกช่วงวัด

Err.1 ⇒ ค่าน้ำหนักที่วัดได้มีค่าน้อยกว่าหรือเท่ากับค่าก่อนหน้า

Err.2 ⇒ ค่าน้ำหนักจริงที่วัดได้มีค่าน้อยกว่าหรือเท่ากับค่าก่อนหน้า

Err.3 ⇒ ค่าที่ตั้งไว้เท่ากับศูนย์ ทำให้ไม่สามารถใช้งานได้

Err.4 ⇒ ค่าที่ป้อนเกินกว่าช่วงวัดที่กำหนด

Err.5 ⇒ ค่าที่ป้อนมีค่าน้อยเกินไปหรือ SPAN น้อยกว่า Zero

Err.6 ⇒ ความละเอียดที่แสดงผลต่ำกว่าค่าขั้นต่ำที่กำหนด

---

ขั้นตอนที่ 6 : คาลิเบรตเชิงเส้น (Linearity Calibration) – เพิ่มความตรงตลอดช่วง

ทำหลังผ่าน General Calibration แล้วเท่านั้น → เลือก 1–5 จุด ใส่ค่าน้ำหนักจริงแต่ละจุด กดบันทึกทีละจุดจนจบ หรือออกกลางคันได้หากต้องการเฉพาะบางจุด

---

ขั้นตอนที่ 7 : คาลิเบรตแบบดิจิทัล (Digital Calibration) – ไม่ต้องใช้ตุ้ม

เหมาะเมื่อหน้างานไม่มีตุ้มน้ำหนักหรือเป็นงานซ่อมบำรุง: เปิด CAL Switch = ON → เลือก Digital Calibration → กรอก Zero Voltage (mV/V) → กรอก Span Voltage (mV/V) → กรอก Capacity (จำนวน division) → จบและปิด CAL Switch (หากขึ้น .X. ให้ดูรายการ Error) 

ตัวอย่างจากคู่มือ

• Zero Voltage = 0.00036 mV/V (รวมเดดโหลด)

• Span Voltage = 2.90000 mV/V

• Capacity = 30 000 divisions

---

ขั้นตอนที่ 8 : ตัวอย่างการตั้งค่าอย่างละเอียด (ครบทั้ง “พิกัด” และ “คาลิเบรต”)

กรณี A: เครื่องชั่ง 30.000 kg ความละเอียด 0.001 kg (1 g) — 30 000 divisions

เป้าหมาย: แสดงผลทีละ 0.001 kg และชั่งได้ถึง 30.000 kg

1. CSP-01 Unit = kg; CSP-02 Decimal = 3; CSP-03 Division = 1 ⇒ สเต็ปแสดงผล = 0.001 kg

2. CSP-04 Max Capacity = 30000 (ตามหน่วย/ทศนิยมที่ตั้ง) 

3. Zero/Stable/Tracking: ตั้ง CSP-05..09 ให้เหมาะสภาพแวดล้อม (เช่น Zero Track: เวลา 1.0 s, ช่วง 2) และสังเกตว่าต้องตั้ง “เวลา” และ “ช่วง” ควบคู่; ถ้าตั้ง 0 คือปิดฟังก์ชัน

4. General Calibration: ทำ Zero → ใส่ค่าตุ้ม (เช่น 20.000 kg) → วางตุ้ม → รอนิ่ง → ยืนยัน → ปิด CAL Switch (ทำตามลำดับหน้าจอ) 

5. (ถ้าต้องเที่ยงตรงทั้งสเกล) ทำ Linearity ที่ 2–3 จุดเพิ่ม (เช่น 10, 20, 30 kg) 

กรณี B: ไม่มีตุ้ม — ใช้ Digital Calibration

1. เตรียมค่าจากโหลดเซลล์/ระบบ: Zero mV/V, Span mV/V (ที่พิกัดใช้งาน) และ “จำนวนดิวิชัน”

2. เปิด CAL → เข้าหน้า Digital → ใส่ Zero → ใส่ Span → ใส่ Capacity เช่น 30 000 divisions → จบ/ปิด CAL (ดูขั้นตอนในคู่มือ) 

ข้อดี: เร็วและไม่ต้องใช้ตุ้ม แต่ความถูกต้องขึ้นกับความเที่ยงของข้อมูล mV/V ที่ป้อน

---

ขั้นตอนที่ 9 : รายการ Error ระหว่างตั้งค่า/คาลิเบรต (อ้างอิงจอ “.X.”)

ตัวอย่างข้อความผิดพลาดที่พบได้บ่อย:

• โหลดเซลล์เกินช่วงวัด: เอาต์พุต < −0.1 mV/V หรือ > 4 mV/V

• ค่าน้ำหนักใหม่ ≤ ค่าก่อนหน้า (ทั้งค่าเซ็ตหรือค่าวัดจริง)

• ค่าที่กรอกเป็นศูนย์ / mV/V เกินช่วง / SPAN−ZERO ≤ 0

• ความละเอียดแสดงผลต่ำกว่า 0.12 µV/Division
  หากขึ้น ให้ทบทวนการต่อสาย/พิกัด/ค่าที่กรอก แล้วทำซ้ำอีกครั้ง

---

ขั้นตอนที่ 10 : ตัวเลือก/ฟังก์ชันที่ช่วยให้งานชั่งนิ่งขึ้น

• Filter (FNC-01/02): เลือกความถี่ดิจิทัลฟิลเตอร์เพื่อลดสัญญาณสั่นไหวของน้ำหนักก่อนตัดสินใจ (1.25 Hz ฯลฯ) 

• Turn-on ZERO (FNC-13): ให้เครื่องตั้งศูนย์ตอนเปิดเครื่อง (ถ้าต้องการ) 

• Return-to-zero band (FNC-10): กำหนดย่านกด ZERO ให้กลับศูนย์ได้สะดวกตามสภาพงาน 

---

สรุป

1. ตั้ง หน่วย/ทศนิยม/ดิวิชัน/พิกัดสูงสุด ให้ตรงงานด้วย CSP-01..04 (+05..09)

2. เปิด CAL Switch = ON แล้วคาลิเบรต General → (เสริม) Linearity หรือเลือก Digital หากไม่มีตุ้ม

3. ตรวจและแก้ไขตาม “รายการ Error” เมื่อหน้าจอขึ้นสัญลักษณ์ผิดพลาด

4. ใช้ Filter/Zero band ให้เหมาะกับสภาพแวดล้อมงานเพื่อให้ค่าชั่งนิ่งและใช้งานสะดวกขึ้น (ตาม FNC)

อ้างอิง: 120S User Manual (Excell Precision) — ตาราง CSP/FNC, วิธีเข้าเมนู/คาลิเบรต, ฟลว์ชาร์ต และตัวอย่างดิจิทัลคาลิเบรชัน mV/V ถูกนำมาใช้ในบทความนี้โดยตรงครับ

---

P.Phattanakan